Isixeko-mpuma-mpuma we-Asiya siquka isiqithi saseSingapore kunye neziqithi ezingama-54 ezizithobekileyo. Ivenkile yaseBritani eyayihamba phambili ukusukela kwinkululeko yayo ngo-1965, ngokusesikweni yiRiphabhlikhi yaseSingapore, isixeko-ilizwe silungiselelwe i-137 km (i-85 yeekhilomitha) kumantla e-ikhweyitha, kwaye kumazantsi kuphela ePeninsular Malaysia. Emazantsi, iStrait yaseSingapore iyasibeka esi siqithi kwiRiau Archipelago yaseIndonesia.
ISingapore ibandakanya indawo engama-718 km², ekucingelwa ukuba, lelona lizwe lincinci eMzantsi-mpuma Asia, likhulu kancinci kunesinye kwisine seLuxembourg okanye ngokulinganayo sikhulu kunamaxesha ama-3.5 ubukhulu beSithili saseColumbia, Washington, DC.
Isixeko-sikarhulumente sinabantu abaninzi abazizigidi ezi-5.6, kunye nabahlali abangama-3.9 ezigidi (ngo-2016). Iilwimi ezisemthethweni sisiNgesi (ulwimi lombutho), isiMalay, isiMandarin kunye nesiTamil.
ISingapore yaziwa ngokuba kukugxininisa kwimali kwihlabathi liphela, ukuthenga izulu, kunye nendawo yokuziqhelanisa nokuzilolonga, ukutya kunye nokuphambuka.
Isiseko:
Isixeko sedolophu esisiqithi kwincam esemazantsi ePeninsula yaseMalay ibone abalawuli abaninzi kumava ayo.
Ekuqaleni kwenkulungwane yeshumi elinesithoba, iSingapore yajika yaba yindawo yokutshintshiselana kunye nokuhlala kweNkampani yeBritish East India kunye neminyaka embalwa emva kokuba iphondo lesithsaba laseBritane.
ISingapore namhlanje (ecaleni kweMonaco) lelona lizwe linabantu abaninzi abakhululekileyo kwiplanethi. Indawo yayo ephambili edibene noorhulumente wasimahla okhululekileyo, amandla omsebenzi onesiphiwo, olungele ukuqikelelwa okungaqhelekanga kunye nemali ebekiweyo, ikhuthaze uqoqosho olungalawulwayo olusebenzayo oluthatha iiasethi zorhwebo kwihlabathi liphela ngomda omkhulu ngaphandle kwenkcitho ebonakalayo ebalulekileyo ekusebenzeni kwemozulu. Njengeshishini kunye nezibuko lezomkhosi ngexesha lomda wase-Bhritane, isakhelo saseSingapore besisoloko sisenziwa macala onke. Emva kokuba iSingapore ithathe ukuzimela ngo-1965, urhulumente wasemva kohambo waya ekuphuculeni nasekwandiseni imoto yesizwe, ukutshintshiselana, oomatshini, kunye nezakhelo zokuhlala.
Ukuhamba ngomhlaba, iSingapore inikezelwa ziikhilomitha eziyi-9,310 zezitalato ezicociweyo, i-199.6 yeekhilomitha zikaloliwe (ukuhamba ngokukhawuleza kunye nololiwe omninzi kujoyine), njengezothutho ngokubanzi, itekisi kunye nokwabelana ngesabelo. Isakhelo semoto sivelisa, sikhuselekile kwaye sikhawulezile.
Ngawaphi amashishini eSingapore aqhuba uqoqosho?
Umzi mveliso omkhulu waseSingapore ngompu omde yindawo yokudibanisa, enegalelo lama-20% ukuya kuma-25% kwi-GDP yonyaka yesizwe. Amaqela aphambili kushishino ekudibaneni kweSingapore kubandakanya izixhobo, izinto ezenziwayo zokwenziwa, isayensi yezinto eziphilayo, ulungelelwaniso, kunye noyilo lothutho. Kwikota yesibini ukusuka kwikota yokugqibela ye-2017, indawo yokudibanisa ephuhliswe nge-35%, ineebhaskithi ezinje ngehardware kunye nokuchaneka koyilo lwenzuzo ngesibheno.
Kude kude nomzi mveliso wokudibanisa waseSingapore ngumzi mveliso wezolawulo lwezemali, onwabele kuphuhliso oluzinzileyo ngenxa yokuba iSingapore yayithanda imeko yezoshishino kunye nokuxhomekeka kwezopolitiko. Ikhaya leebhanki ezingaphezulu kwama-200 kunye nendawo yeziko lesigqibo sezinye, iifemu zolawulo lohlahlo-lwabiwo mali kwihlabathi liphela, indawo yezorhwebo yezemali yaseSingapore ikhuthaza ukutshintshiselana ngolwazi, imijikelezo, ubuchule kunye nobuchule phakathi kwamacandelo oshishino lwehlabathi kunye nomzi.